ناباروری ثانویه به وضعیتی اشاره دارد که فرد یک بار باردار شده است و برای مرتبه بعدی با مشکلات ناباروری روبرو شده است که علت آن معمولا در دستگاه تولید مثل انسان، یعنی در ساختارهایی مانند لوله‌های اسپرمی، لوله‌های تخمدانی یا سایر اجزای مرتبط با فرآیند تولید مثل وجود دارد. اگر شما هم به این مشکل دچار شده اید یا سوالاتی در این مورد دارید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تعریف ناباروری ثانویه
ناباروری ثانویه به وضعیتی اطلاق می‌شود که یک زوج قادر به باروری بوده و توانایی تولید جنین و باروری را داشته‌اند، اما به دلایلی نتوانسته اند در مرتبه ای دیگر باردار شوند یا بارداری را حفظ کنند. به عبارت دیگر، در ناباروری ثانویه، زوج قبلاً توانایی تولید جنین را داشته اما اکنون به مشکلی برخورده‌اند که باعث می‌شود، برای بار دوم قادر به بارداری نباشند و این توانایی را نداشته باشند.
ناباروری ثانویه چه علت هایی دارد؟
ناباروری دوم به علت های مختلفی رخ می‌دهد. در زیر، برخی از علل شایع ناباروری ثانویه ذکر شده است:
· اختلالات تناسلی در مردان: مشکلات در تولید و کیفیت اسپرم باعث ناباروری ثانویه در مردان می‌شوند. به عنوان مثال، اختلالات در تولید اسپرم (ناکافی بودن تولید اسپرم)، اختلالات در حرکت اسپرم (ضعف حرکت اسپرم) یا انسداد مجاری تناسلی می‌توانند عللی برای ناباروری ثانویه باشند.
· اختلالات تناسلی در زنان: مشکلات در تخمک گذاری و ساختار رحم می‌توانند باعث ناباروری ثانویه در زنان شوند. به عنوان مثال، اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، انسداد لوله های تناسلی، عفونت های تناسلی، توده های رحمی می‌توانند عللی برای ناباروری ثانویه باشند.
· عوامل محیطی و سبک زندگی: عوامل محیطی و سبک زندگی نیز می‌توانند نقشی در ناباروری ثانویه داشته باشند. به عنوان مثال، استفاده از مواد مخدر، مصرف زیاد الکل، سیگار، استرس شدید، تغذیه نامناسب و چاقی از عواملی هستند که به ناباروری ثانویه منجر می‌شوند.
معرفی بهترین متخصص زنان
علت ناباروری ثانویه در زنان
ناباروری ثانویه در زنان دارای علل متعددی است که ممکن است هر شخص یکی از این موارد را تجربه کند.
· اختلالات تخمک گذاری: مشکلات در تولید و رشد تخمک می‌توانند علت ناباروری ثانویه در زنان باشند. مثال‌هایی از اختلالات تخمک گذاری شامل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، عدم تخمک گذاری منظم (آنووالاسیون)، کیست های تخمدان و اختلالات هورمونی می‌باشند.
· اختلالات در رحم و لوله های تناسلی: مشکلات در ساختار و عملکرد رحم و لوله های تناسلی نیز می‌توانند علل ناباروری ثانویه در زنان باشند. به عنوان مثال، انسداد لوله های تناسلی به دلیل عفونت ها، التهابات، تشکیل توده های خارج از رحم (مانند فیبروم رحم) و عوامل تشنجی رحم می‌توانند باعث ناباروری شوند.
· مشکلات هورمونی: اختلالات هورمونی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر تخمک گذاری، رشد رحم و تغییرات دوره قاعدگی داشته باشند.
علت ناباروری ثانویه در مردان
ناباروری ثانویه فقط مختص به بانوان نیست و حتی مردان هم به آن دچار می‌شوند. در این بخش با ععلت های این نوع ناباروری در مردان آشنا شوید.
· اختلالات در تولید اسپرم: مشکلات در تولید و کیفیت اسپرم می‌توانند علت ناباروری ثانویه در مردان باشند.
· مشکلات در حرکت اسپرم: اختلالات در حرکت اسپرم (ضعف حرکتی اسپرم) توانایی اسپرم ها را در نفوذ به رحم و تخمک را کاهش داده و در نتیجه منجر به ناباروری ثانویه می‌شوند.
· انسداد مجاری تناسلی: انسداد لوله های منی (مجاری تناسلی) می‌تواند جلوی عبور اسپرم را مسدود کرده و باعث ناباروری ثانویه در مردان شود. این انسداد می‌تواند به دلیل عفونت ها، آسیب های تروماتیک، کیست ها و توده ها در مجاری تناسلی یا عوارض جراحی باشد.
· مشکلات هورمونی: اختلالات هورمونی، تولید و عملکرد نرمال اسپرم را تحت تأثیر قرار داده و ناباروری ثانویه در مردان را ایجاد می‌کنند.
علائم ناباروری ثانویه
علائم ناباروری ثانویه در مردان و زنان دارای تفاوت هایی است. در زیر، علائم ناباروری ثانویه در هر جنس را بررسی می‌کنیم:
علائم ناباروری ثانویه در مردان:
· خروج کم مایع منی در هنگام انزال (آزواسپرمیا)
· کاهش حجم منی
· کاهش تعداد اسپرم‌ها
· کاهش حرکت اسپرم‌ها
· نوع غیرطبیعی یا نامنظمی در شکل اسپرم‌ها (اسپرمی مورفولوژی غیرطبیعی)
· وجود علائم عفونت تناسلی مانند التهاب، خارش یا سوزش در منطقه تناسلی
· مشکلات ارتباطی یا عملکردی در انزال (مشکلات توانایی انجام رابطه جنسی)
علائم ناباروری ثانویه در زنان:
· عدم تخمک گذاری منظم یا عدم تخمک گذاری (آنووالاسیون)
· عدم ظاهر شدن علائم پریودی (آمنوره یا قاعدگی نامنظم)
· وجود علائم عفونت تناسلی مانند التهاب، خارش یا سوزش در منطقه تناسلی
· وجود علائم عفونت رحم یا عفونت لوله های فالوپ
· وجود تغییرات ساختاری در رحم یا لوله های فالوپ که ممکن است باعث انسداد شده باشند
· مشکلات ارتباطی یا عملکردی در جریان خروجی منی از رحم به تخمک (مشکلات در عبور تخمک از لوله‌های فالوپ)
ناباروری ثانویه در افراد بدون وجود هرگونه علامت مشخصی رخ می‌دهد و تنها در زمان تلاش برای باروری مشخص می‌شود. به هر حال، در صورت داشتن هرگونه علامت مشکوک یا نگرانی درباره باروری، بهتر است با بهترین متخصص زنان در زمینه ناباروری مشورت کنید تا ارزیابی دقیق تری انجام شود.
تشخیص ناباروری ثانویه
تشخیص ناباروری ثانویه برای مردان و زنان شامل مراحل و آزمایشات متعددی است که در ادامه اشاره خواهیم داشت.
مصاحبه پزشکی: پزشک شما سوالاتی در مورد تاریخچه پزشکی شما، علائم و علل مرتبط با ناباروری، عادات زندگی، داروهای مصرفی و سوابق جنسیتی شما می‌پرسد. این مصاحبه به پزشک کمک می‌کند تا درک دقیقی از وضعیت شما داشته باشد.
آزمایشات ترشحات تناسلی: این آزمایشات شامل بررسی نمونه های ترشحات تناسلی برای تشخیص عفونت ها و التهابات می‌شود. این آزمایشات از نمونه های ادرار، منی یا ترشحات مهبلی گرفته خواهد شد.
تست هورمونی: بررسی سطح هورمون های جنسی مانند تستوسترون، استروژن و پرولاکتین می‌تواند به تشخیص ناباروری ثانویه کمک کند. این آزمایشات معمولاً از طریق خون یا نمونه ادرار انجام می‌شوند.
سنتزوس‌نوگرافی: این آزمایش با استفاده از اشعه X برای بررسی ساختار و عملکرد مجاری تناسلی مردان استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند انسداد های مجاری تناسلی را شناسایی کند.
سونوگرافی تخصصی: در زنان، سونوگرافی تخصصی شامل بررسی ساختار رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها است. این آزمایش می‌تواند نشان دهنده وجود عواملی مانند تومورها، انسدادها یا عیوب ساختاری باشد.
آزمایش اسپرم: در مردان، بررسی نمونه منی به منظور بررسی تعداد، حرکت و شکل صحیح اسپرم ها وجود دارد. این آزمایش به نام آنالیز اسپرم یا آزمون اسپرموگرام شناخته می‌شود.
آیا ناباروری ثانویه قابل درمان است؟
در بسیاری از موارد ناباروری ثانویه قابل درمان است. درمان ناباروری ثانویه بستگی به علت اساسی آن دارد. اگر علت اولیه ناباروری ثانویه شما شناخته شده است، درمان آن می‌تواند بهبود باروری را به همراه داشته باشد. همچنین، در برخی موارد، تغییرات در سطح هورمون ها می‌تواند نقشی در ناباروری ثانویه داشته باشد. نیاز به جراحی برای رفع موانع فیزیکی یا انسداد هایی که باعث ناباروری شده‌اند، برای برخی بیماران وجود دارد.
