خونریزی در بارداری

خونریزی در بارداری در سه ماهه نخست ممکن است طبیعی به نظر برسد؛ اما در سه ماهه دوم و سوم خطرناک بوده و نیاز به پیگیری‌ و درمان دارد. خونریزی واژن در دوران حاملگی یا لکه بینی به دلایل مختلفی از جمله لانه گزینی جنین، سقط جنین، جفت سر راهی، پارگی رحم، عفونت، زایمان زودرس و… بستگی دارد. با این حال برای بررسی‌های بیشتر و جلوگیری از آسیب به سلامتی جنین و مادر، توصیه می‌شود در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه شود.

منظور از خونریزی در بارداری چیست؟

خونریزی در بارداری به ریزش خون یا ریزش لکه خون خفیف از واژن در دوران حاملگی بوده و با خونریزی در دوران قاعدگی بسیار متفاوت است. معمولا از هر سه زدن، یک مادر حامله در دوران بارداری خود دچار خونریزی از واژن می‌شود. در برخی موارد ریزش خون از واژن در این دوران طبیعی خواهد بود. با این حال حتما نیاز به بررسی‌های دقیق توسط پزشک متخصص زنان و زایمان دارد.

خونریزی‌های خفیف در دوران حاملگی می‌تواند نشانه آن باشد که رحم برای نگهداری از جنین آمادگی دارد. با این حال اگر خونریزی از واژن در دوران بارداری همراه با حالت تهوع، استفراغ، سبکی سر، درد شدید شکم و… همراه باشد نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد و نباید آن را بی اهمیت شمرد.

آیا خونریزی با لکه بینی در بارداری متفاوت است؟

لکه بینی در بارداری به همان چند قطره خون خفیف یا کمی گفته می‌شود که بر روی لباس زیر ظاهر خواهد شد. در حالی که خونریزی در بارداری به ریزش خون بیشتر از چند قطره گفته می‌شود. در لکه بینی میزان خونریزی از واژن بسیار کم و در حد چند قطره بوده و ادامه پیدا نمی‌کند. بیشتر مادران در زمان بارداری ممکن است لکه بینی در حاملگی را تجربه کنند. با این حال باز هم می‌توانند نوزادان سالمی به دنیا بیاورند. البته به شرطی که توسط پزشک متخصص باتجربه‌ای، معاینات و آزمایشات دقیق را انجام دهند.

معمولا مادرانی که در دوران بارداری خونریزی از واژن را تجربه می‌کنند، باید تحت مراقبت‌های بیشتر یا استراحت مطلق قرار بگیرند. معمولا لکه بینی در زمان حاملگی به خصوص سه ماهه اول، می‌تواند طبیعی باشد؛ اما لزوما به معنای بی خطر بودن آن نیست. با این حال باید تمام بررسی‌های‌ پزشکی انجام شود. در لکه بینی معمولا قطره‌های خون خفیف به رنگ قهوه‌ای یا صورتی هستند. در حالی که در خونریزی دوران حاملگی، خون قرمز روشن دیده می‌شود.

خونریزی در بارداری نشانه چیست؟

خونریزی در بارداری ممکن است در هر زمانی از دوران حاملگی رخ بدهد. با این حال مادر باید بداند که خونریزی کردن از واژن دلیل خاصی از جمله آسیب‌های فیزیکی داشته یا بدون دلیل اتفاق افتاده است؟ در هنگام خونریزی در حاملگی، پزشکان توصیه می‌کنند فورا به مراکز درمانی جهت معاینه‌های دقیق مراجعه شود. شایع‌ترین دلیل برای خونریزی از واژن در دوران بارداری، مربوط به سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم خواهد بود. سقط جنین در هر دوره از حاملگی می‌تواند رخ دهد و در بیشتر موارد همراه با آن، مادر شاهد خونریزی خواهد بود.

علت لکه بینی و خونریزی در سه ماه اول

نزدیک به یک سوم زنان در سه ماه اول، لکه بینی در بارداری یا خونریزی از واژن را تجربه می‌کنند. ممکن است لکه بینی در سه ماه اول باعث سقط جنین نشود؛ اما باید دلایل آن مورد بررسی قرار بگیرد. علت خونریزی از واژن یا لکه بینی در دوران سه ماه نخستین حاملگی، شامل موارد زیر است:

·         لانه گزینی جنین

در 6 الی 12 روز بعد از انجام رابطه جنسی، تخمک در حال لانه گزینی یا جایگذاری است. وقتی تخمک در طی این 12 روز به دیواره رحم می‌چسبد، لانه گزینی نامیده می‌شود. در این زمان بیشتر زنان خونریزی از واژن را به معنای آغاز دوره قاعدگی می‌دانند. در حالی که ممکن است از شروع بارداری خود باخبر نباشند.

·         حاملگی خارج از رحم مادر

حاملگی خارج از رحم مادر می‌تواند منجر به خونریزی در بارداری در سه ماهه اول شود. در این حالت جنین نتوانسته لانه گزینی کند و خارج از رحم مادر جایگزین شده است. شایع‌ترین محلی که برای بارداری خارج از رحم وجود دارد، لوله‌های فالوپ هستند. در این حالت مادر ممکن است خونریزی از واژن را با درد شدید در ناحیه شکم و رحم تجربه کند.

·         برقراری رابطه جنسی

در دوران بارداری مقدار خون زیادی داخل مویرگ‌های واژن و رحم وجود دارد که با هر نوع فشاری، ممکن است این مویرگ‌ها پاره شود. مادرانی که در سه ماهه اول بارداری بوده و از حاملگی خود بی خبر هستند؛ ممکن است با برقراری رابطه جنسی شاهد خونریزی از واژن باشند. البته مقدار خونریزی از واژن شدید نبوده و بعد از چند ساعت قطع می‌شود.

·         معاینات فیزیکی

اگر پزشک متخصص زنان و زایمان در هفته‌های 6 الی 12 بارداری، معاینات لگنی انجام دهد، مادر ممکن است خونریزی از واژن را تجربه کند. البته این خونریزی طبیعی بوده و چندان جای نگرانی ندارد.

·         خونریزی ساب کوریونیک

در زمان بارداری، اطراف کیسه خارجی یا غشای خارجی جنین، کنار جفت و داخل آن، خون زیادی جمع می‌شود. با بزرگ شدن جنین این تجمع خونی بیشتر شده و منجر به خونریزی می‌شود. لکه بینی در بارداری در این مورد شایع بوده و معمولا بعد از سه ماهه اول، برطرف می‌شود.

·         حاملگی مولار

حاملگی مولار که یک عامل بسیار نادر است به فرآیندی گفته می‌شود که به جای جنین، یک توده در رحم رشد می‌کند. این توده در بیشتر مواقع سرطانی نبوده و منجر به خونریزی می‌‌شود. در موارد حاد و در صورت سرطانی بودن توده، بافت سرطان آن گسترش پیدا کرده و به قسمت‌های دیگر بدن می‌رسد. خونریزی همراه با بزرگ شدن رحم، حالت تهوع و استفراغ شدید ناشی از حاملگی مولی است.

·         عفونت

اگر مادر در دوران بارداری دچار بیماری‌های مقاربتی یا عفونت در ناحیه واژن و رحم شود، خونریزی از واژن می‌تواند ناشی از این بیماری‌ها باشد. حتی تبخال واژن نیز منجر به لکه بینی یا خونریزی در دوران حاملگی خواهد شد.

·         سقط جنین

سقط جنین تا 12 هفته اول بسیار شایع بوده و مادری که جنین خود را خواسته یا ناخواسته سقط کند در بیشتر مواقع خونریزی در بارداری خواهد داشت. البته هر خونریزی به معنای سقط جنین نخواهد بود. خروج بافت جنین و همچنین دردها و گرفتگی‌های شدید شکمی همراه با خونریزی، جزو نشانه‌های سقط جنین در سه ماهه نخست است.

علت لکه بینی و خونریزی در سه ماه دوم

خونریزی در بارداری در سه ماهه دوم باید کاملا جدی گرفته شود. در این دوران اگر لکه بینی یا خونریزی به دفعات زیاد مشاهده شود، ممکن است ناشی از آسیب رسیدن به جنین یا مادر باشد. با این حال اکثر مشکلاتی که منجر به خونریزی در سه ماه دوم بارداری می‌شوند عبارتند از:

·         جفت سر راهی

در نیمه اول بارداری، جفت در قسمت تحتانی رحم مادر قرار دارد. با این حال با بزرگ شدن جنین و رحم، جفت به مرور زمان به سمت بالا کشیده می‌شود. اگر همچنان جفت در قسمت تحتانی باقی بماند به آن جفت سر راهی می‌گویند که در بیشتر مواقع منجر به خونریزی می‌شود.

·         زایمان زودرس

از هفته بیستم بارداری مادر ممکن است انقباضات رحمی را تجربه کند که در شرایط نادر، دچار زایمان زودرس می‌شود. در این حالت ممکن است بافت جنین همراه با خونریزی از واژن دفع شود.

·         سقط جنین دیررس

به سقط جنین‌هایی که در هفته بیستم به بعد بارداری اتفاق می‌افتد، سقط جنین دیررس می‌گویند. در این حالت مادر خونریزی‌ در بارداری را با درد‌های شدید در ناحیه کمر و زیر شکم تجربه می‌کند.

علت لکه بینی و خونریزی در سه ماه سوم

خونریزی در بارداری در سه ماهه سوم اگر به علت معاینات پزشکی، انجام کارهای سنگین، برقراری رابطه جنسی یا مشکلات عفونتی نباشد، یک خطر جدی به شمار می‌رود. لکه بینی و خونریزی در این دوران می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

·         پاره شدن جفت

در این دوران ممکن است جفت جنین از مادر جدا شود. در این حالت خونریزی همراه با درد شدید رحم و کمر و دفع لخته‌های خونی از واژن همراه خواهد بود. این اتفاق نادر بوده و در یک الی دو درصد از جمعیت مادران اتفاق می‌افتد.

·         پارگی رحم

پارگی رحم در مادرانی که تجربه زایمان اول را داشته‌اند اتفاق می‌افتد. در این حالت یک اسکار از قبل باقی مانده از دیواره رحم جدا می‌شود که می‌تواند سلامت مادر را به خطر بیاندازد. در این حالت لکه بینی در بارداری یا خونریزی همراه با درد و حساسیت شدید در ناحیه شکم، پدیدار می‌شود.

·         زایمان زودرس

برخی از مادران ممکن است در سه ماهه سوم و قبل از هفته 37 بارداری، دچار زایمان زودرس و ناگهانی ‌شوند. در این حالت خونریزی از واژن یک امر طبیعی است.

در صورت خونریزی در بارداری چه اقدامی باید انجام داد؟

در صورتی که خونریزی در بارداری را تجربه کردید، فورا به مراکز درمانی مراجعه نمایید. انجام معاینات و آزمایشات پزشکی در این مرحله لازم و ضروری است. سعی کنید با مشاهده لکه بینی در دوران حاملگی یا خونریزی، موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

·        بررسی میزان خونریزی و در نظر گرفتن تعداد پدهای بهداشتی

·        بررسی رنگ خونریزی از طیف قهوه‌ای تیره تا صورتی کمرنگ

·        عدم استفاده از تامپون

·        خودداری از برقراری رابطه جنسی

·        جلوگیری از انجام واژینال

·        پرهیز از مصرف داروهای خودسرانه

لکه بینی در بارداری و مراجعه به پزشک

از آن جایی که دوران بارداری برای هر مادری حساس و ویژه خواهد بود، بروز هر گونه موارد غیرعادی و نگران کننده از جمله لکه بینی یا خونریزی در بارداری نیاز به بررسی و معاینات دقیق پزشکی دارد. بعد از مشاهده هر نوع خونریزی در تمام دوران بارداری، اولین اقدام مراجعه به پزشک متخصص است. پزشک متخصص در صورت بروز این موارد انجام آزمایشات تخصصی از جمله آزمایش خون hCG، سونوگرافی‌ و بررسی واژینال را توصیه می‌کند. در شرایطی که زایمان زودرس، حاملگی خارج از رحم، سقط جنین و بیماری‌های عفونی عامل خونریزی در دوران حاملگی نباشند، می‌توان با بررسی‌های بیشتر از آسیب به جنین و مادر جلوگیری کرد.